W środę, 18 bm. weszło w życie rozporządzenie MON z 28 sierpnia w sprawie mianowania na stopnie wojskowe [ Dz.U z 3.10.2023, poz. 2113]. Dotyczy żołnierzy zawodowych oraz w dobrowolnej służby wojskowej, w tym również w trakcie kształcenia, a także ochotników w szkołach Legii Akademickiej, pełniących terytorialną służbę wojskową oraz żołnierzy aktywnej i pasywnej rezerwy, pełniących służbę w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny oraz osób, które z racji ukończonego wieku lub stanu zdrowia nie podlegają obowiązkowi służby wojskowej, a także pośmiertnie. Mianowanie musi mieć charakter uroczysty.
Podoficer młodszy może być mianowany po roku czy dwóch latach?
Jest to akt wykonawczy do obszernego art. 140 ust. 19 ustawy z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2022 r. poz. 2305 oraz z 2023 r. poz. 347 i 641). Pod koniec września weszły w życie zmiany tego artykułu (zapisane w ustawie o AMW z 17 sierpnia br.), które spowodowały skrócenie minimalnych okresów służby wymaganych do mianowania na wyższy stopień wojskowy w korpusie szeregowych i podoficerów młodszych (po upływie 12 miesięcy od poprzedniego mianowania), a oficerów młodszych - po dwóch latach.
Tymczasem w § 28 nowego rozporządzenia z 28 sierpnia br. zapisano, że na stopień kaprala może być mianowany żołnierz zawodowy, który ukończył kurs podoficerski w czasie pełnienia zawodowej służby wojskowej. W jednym i drugim przypadku mianowanie następuje po wyznaczeniu na nowe stanowisko. Z kolei kolejny awans w korpusie podoficerskim może nastąpić „po okresie co najmniej 2-letnim pełnienia zawodowej służby wojskowej”. Jak się to ma do zapisu ustawowego z 17 sierpnia, że podoficer młodszy może być mianowany po roku? Korzystna dla podoficerów młodszych zmiana art. 140, ust. 17 pkt 1 jest ważniejsza niż graniczenia w tym nowym rozporządzeniu.
Z kolei na wyższy stopień w korpusie szeregowych może być mianowany żołnierz zawodowy, który osiągnął bardzo dobre wyniki w wykonywaniu zadań służbowych oraz dyscyplinie wojskowej i ukończył odpowiednie szkolenie wojskowe.
Z wnioskiem o mianowanie na wyższy stopień wojskowy występują:
- przełożony żołnierza zawodowego zajmujący stanowisko służbowe co najmniej dowódcy kompanii lub inne zaszeregowane do stopnia etatowego porucznika/kapitana (porucznika marynarski/kapitana marynarki) – na stopnie wojskowe w korpusie szeregowych i podoficerów;
- dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni zawodową służbę wojskową, lub przełożony tego dowódcy – na stopnie wojskowe w korpusie oficerów do stopnia pułkownika (komandora) włącznie;
- szef Sztabu Generalnego WP – na stopnie wojskowe w korpusie oficerów, w tym generalskie i admiralskie w podległych strukturach;
- dyrektor Departamentu Kadr – na stopnie wojskowe w korpusie oficerów;
- szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub szef Służby Wywiadu Wojskowego odpowiednio w stosunku do podległych żołnierzy zawodowych – do stopnia pułkownika (komandora) włącznie.
Wniosek o mianowanie żołnierza w czynnej służbie wojskowej, oprócz danych osoby opiniującej z jej stopniem wojskowym, nazwiskiem i imieniem, zajmowanym stanowiskiem służbowym oraz podpisem, z klauzulę „popieram wniosek o mianowanie” lub „nie popieram wniosku o mianowanie zawiera również:
- informację o miejscu pełnienia służby i zajmowanym stanowisku służbowym;
- nazwę korpusu osobowego, grupy osobowej oraz symbol posiadanej specjalności wojskowej;
- wskazanie stanowiska służbowego, na które żołnierz zostanie wyznaczony lub, na które zostanie zmienione jego zaszeregowanie wraz z mianowaniem na stopień wojskowy;
- ocenę z ostatniego opiniowania służbowego, a w przypadku odbywania ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy, sporządzoną na potrzeby mianowania, opinię za czas ćwiczeń;
- okres posiadania stopnia wojskowego przez czas nieprzerwanego pełnienia czynnej służby wojskowej.
Awanse w szkołach wojskowych i Legii Akademickiej
Nowe regulacje regulują także mianowanie żołnierzy pełniących dobrowolną zasadniczą służbę wojskową w trakcie kształcenia w uczelni wojskowej ( zarówno studiów stacjonarnych jak i w ramach kursu oficerskiego w trakcie kształcenia). Mogą być mianowani przez rektora – komendanta uczelni wojskowej najwyżej na stopień wojskowy kaprala (mata). Warunkiem jest pozytywne zaliczenie egzaminów objętych regulaminem nauki, uzyskanie pozytywnej opinii służbowej oraz brak skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo karne lub karnoskarbowe. Awans na stopień kaprala następuje dopiero po zdaniu w uczelni wojskowej egzaminu na podoficera, z dniem powołania do zawodowej służby wojskowej (po I roku).
Podobne zasady obowiązują w szkole podoficerskiej. Kadeci mogą być mianowani do stopnia kaprala, ale z wnioskiem do organu, któremu podlega szkoła występuje komendant szkoły podoficerskiej .
Z kolei osoby kształcące się w szkołach Legii Akademickiej mogą być mianowani na stopień wojskowy kaprala (mata) w ostatnim dniu tego kształcenia. Z wnioskiem występuje do szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji komendant szkoły podoficerskiej, w której był prowadzony ten egzamin na podoficera
Warunkiem mianowania są: pozytywne zaliczenie egzaminów objętych programem szkolenia w Szkołach Legii Akademickiej, uzyskanie pozytywnej opinii służbowej oraz brak skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo karne lub karnoskarbowe, a także brak prowadzonego postępowania karnego, karnoskarbowego lub dyscyplinarnego.
Awanse żołnierzy w WOT
Na wyższy stopień w korpusie szeregowych może być mianowany żołnierz terytorialnej służby wojskowej, który osiągnął bardzo dobre wyniki w wykonywaniu zadań służbowych oraz dyscyplinie wojskowej i ukończył szkolenie wojskowe podstawowe lub wyrównawcze.
Organem właściwym do mianowania żołnierza WOT jest:
- dowódca jednostki wojskowej zajmujący stanowisko służbowe zaszeregowane do stopnia etatowego co najmniej pułkownika - w przypadku mianowania na wyższy stopień wojskowy w ramach zajmowanego stanowiska służbowego lub innego stanowiska służbowego w tej samej jednostce wojskowej;
- dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej - w przypadku mianowania na wyższy stopień wojskowy w związku z wyznaczeniem na stanowisko służbowe w innej jednostce wojskowej.
Z wnioskiem o mianowanie występuje się w przypadku spełnienia następujących warunków mianowania: ukończenie kursu podoficerskiego lub innego kursu albo szkolenia wojskowego oraz brak skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo karne lub karnoskarbowe, a także brak prowadzonego postępowania karnego, karnoskarbowego lub dyscyplinarnego.
W przypadku, kiedy w jednostce wojskowej Wojsk Obrony Terytorialnej nie ma wolnego stanowiska w korpusie podoficerów, komendant szkoły podoficerskiej przesyła do właściwego dowódcy jednostki wojskowej wykaz żołnierzy OT, którzy ukończyli szkolenie i zdali egzamin podoficerski. Warunkiem mianowania żołnierza OT jest występowanie w etacie jednostki wojskowej nieobsadzonego stanowiska służbowego, na które żołnierz będzie wyznaczony wraz z mianowaniem.
Na kolejny wyższy stopień wojskowy w korpusie podoficerskim i oficerskim może być mianowany żołnierz terytorialnej służby wojskowej, jeżeli pełnił terytorialną służbę wojskową przez okres co najmniej 2 lat.
Żołnierze aktywnej rezerwy mogą liczyć na awans po 20 dniach służby
W przypadku żołnierzy aktywnej rezerwy awans w korpusie szeregowych może nastąpić gdy od ostatniego mianowania pełnił on łącznie w aktywnej rezerwie co najmniej 20 dni tej służby, zaś w przypadku w korpusu podoficerskiego pełnił łącznie w aktywnej rezerwie co najmniej 30 dni tej służby.
Z wnioskiem o mianowanie na wyższy stopień wojskowy występuje przełożony żołnierza, od szczebla co najmniej dowódcy kompanii lub inne stanowisko służbowe zaszeregowane do stopnia etatowego porucznika/kapitana (porucznika marynarki/kapitana marynarki).
Wniosek o mianowanie, przedstawia się drogą służbową przełożonemu uprawnionemu do mianowania na dany stopień wojskowy.
Mianowanie żołnierzy pasywnej rezerwy zależy od dni ćwiczeń
Żołnierz w pasywnej rezerwie może być mianowany w korpusie szeregowych, jeśli posiada co najmniej wykształcenie podstawowe albo gimnazjalne oraz przygotowanie zawodowe lub kwalifikacje przydatne w siłach zbrojnych, a ponadto odbył co najmniej 10-dniowe ćwiczenia wojskowe, w trakcie których osiągnął bardzo dobre wyniki w wykonywaniu zadań służbowych oraz w dyscyplinie wojskowej.
Na pierwszy stopień wojskowy w korpusie podoficerów trzeba już zdać egzamin na podoficera po ukończeniu kursu lub szkolenia wojskowego wymaganego do mianowania na ten stopień wojskowy, a także jeżeli w posiadanym stopniu wojskowym odbył ćwiczenia wojskowe o łącznym wymiarze co najmniej 30 dni.
Z kolei oficerem może zostać żołnierz pasywnej rezerwy, jeżeli przemawiają za tym potrzeby uzupełnieniowe Sił Zbrojnych RP w korpusie szeregowych lub podoficerów, posiada wykształcenie wyższe oraz zdał egzamin na oficera oraz przydział mobilizacyjny albo przewiduje się nadanie mu takiego przydziału oraz spełnia jeden z poniższych warunków:
- odbył przeszkolenie wojskowe lub zajęcia wojskowe oraz ćwiczenia wojskowe o łącznym wymiarze co najmniej 5 dni;
- odbył kurs oficerski realizowany w ramach ćwiczeń wojskowych;
- odbył inne szkolenie wojskowe wymagane na oficera oraz dodatkowo, po odbyciu tego szkolenia i zdaniu egzaminu na oficera, odbył ćwiczenia wojskowe o łącznym wymiarze co najmniej 15 dni.
Na kolejny stopień wojskowy w korpusie oficerów może żołnierz pasywnej rezerwy może być mianowany - jeżeli przemawiają za tym potrzeby uzupełnieniowe Sił Zbrojnych RP oraz m.in. odbył w posiadanym stopniu wojskowym ćwiczenia wojskowe o łącznym wymiarze co najmniej 30 dni. A ponadto na awans w stopniu oficerskim mogą liczyć żołnierze rezerwy z nadanym przydziałem mobilizacyjnym przez okres co najmniej jednego roku oraz w sytuacjach uzasadnionych potrzebami Sił Zbrojnych RP w korpusach osobowych: sił powietrznych, marynarki wojennej, sprawiedliwości oraz obsługi prawnej, medycznym, finansowym, duszpasterstwa oraz kryptologii i cyberbezpieczeństwa.
Mianowanie może nastąpić do najwyższego stopnia wojskowego w ramach zaszeregowania stanowiska do stopnia etatowego.
Z wnioskiem o mianowanie może wystąpić szef wojskowego centrum rekrutacji, attaché obrony w polskim przedstawicielstwie dyplomatycznym, w stosunku do żołnierzy posiadających obywatelstwo polskie stale zamieszkujących za granicą, a także władze naczelne stowarzyszeń zrzeszających żołnierzy, którzy brali udział w walkach o niepodległość państwa, wobec żołnierzy zrzeszonych w tych stowarzyszeniach ,
Nowe przepisy zastąpiły rozporządzenie MON z 30 kwietnia 2010 r. w sprawie mianowania na stopnie wojskowe. R.Ch.
Rozporządzenie MON z 18.08 ws. mianowania na stopnie wojskowe
zdjęcie: 4 Pułk Przeciwlotniczy