Jednym z priorytetowych kierunków rozwoju Sił Zbrojnych RP przewidzianych w programie SONA jest wykrywanie i zwalczanie BSP, które z powodu małych wymiarów i niskiej wysokości lotu są trudne do wykrycia, a także obrona przed pociskami rakietowymi, artyleryjskimi i granatami moździerzowymi. Jednym z takich rozwiązań, chroniących przed szeroką gamą zagrożeń powietrznych jest kompleksowy i mobilny system obrony przeciwlotniczej Wojsk Lądowych, opracowany przez spółki Polskiej Grupy Zbrojeniowej.
SONA jest projektem wykorzystującym doświadczenia i osiągnięcia spółek PGZ, które uczestniczą w programie modernizacji technicznej systemu obrony przeciwlotniczej Wojska Polskiego, poczynajac od projektu przeciwlotniczego zestawu artyleryjskiego na podwoziu gąsienicowym PZA LOARA. Bazą dla SONY mogłyby być gotowe rozwiązania, jak przykładowo: samobieżny przeciwlotniczy zestaw rakietowy SPZR POPRAD, system automatycznej armaty kal. 35 mm, zestaw przeciwlotniczy ZSU-23-4 MP BIAŁA, przenośne, przeciwlotnicze zestawy rakietowe „Grom” i „Piorun” czy też zdolne do przerzutu stacje radiolokacyjne ZDPR Soła i Bystra oraz zestaw urządzeń systemu identyfikacji radiolokacyjnej „swój-obcy” (IFF).
Zdobyte kompetencje pozwalają na zaproponowanie Wojskom Lądowym kompleksowego systemu obrony przeciwlotniczej bardzo krótkiego zasięgu klasy VSHORAD (Very Short Range Air Defence). Zgodnie z koncepcją PGZ, SONA będzie zdolna do zwalczania całej gamy środków rażenia z powietrza, takich jak: samoloty bojowe, śmigłowce, bezzałogowe systemy powietrzne (BSP) oraz pociski artyleryjskie i moździerzowe, a także rakiety kierowane i niekierowane oraz zasobniki szybujące.
Takie zagrożenia można neutralizować jedynie wyspecjalizowanymi systemami uzbrojenia, rozmieszczonymi bezpośrednio w ugrupowaniu bojowym pododdziałów Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych. Osłona musi być realizowana w sposób dookólny, we wszystkich rodzajach działań bojowych zarówno w czasie marszu, jak i postoju.
PGZ przyjęła dla systemu SONA następujące właściwości bojowe:
- wysoka mobilność i zdolność do przetrwania na polu walki. Zapewniona osłona wojsk pancernych wyposażonych w czołgi typu LEOPARD. Elementy zestawu będą mogły być zamontowane np. na podwoziu K-9, LEOPARD lub Rosomak (w uzgodnieniu z Zamawiającym), co zapewni mu możliwość przemieszczania się w ciężkich warunkach terenowych i osłonę wojsk pancernych,
- pełna autonomiczność i możliwość interoperacyjności w systemie obrony przeciwlotniczej dywizji,
- bardzo krótki czas reakcji na zagrożenie. SONA musi mieć możliwość szybkiego przejścia z marszu do prowadzenia działań obronnych i odwrotnie;
- skuteczne działanie w każdych warunkach atmosferycznych, środowiskowych i pogodowych (dzień/noc), poprzez różnorodność planowanych do zastosowania sensorów obserwacyjnych i kierowania ogniem (radar wstępnego wykrywania, radar śledzący, alerter, kamera termalna, kamera światła dziennego, dalmierz laserowy),
- pełna automatyzacja funkcji dowodzenia i kierowania ogniem, umożliwiająca wykorzystanie zarówno danych o celach pozyskanych przez własne sensory, jak również przekazanych drogą radiową z wyższych szczebli dowodzenia i z sąsiednich jednostek,
- możliwość działania skrytego, ze śledzeniem sensorami pasywnymi celów wskazanych z zewnątrz (z wyłączonym radarem śledzącym). Zastosowane pasywne sensory: alerter IR oraz kamery TV/IR umożliwią kierowanie ogniem bez ujawniania własnej pozycji. Tego rodzaju skryte działanie sprzyja skuteczności walki i zdolności przetrwania zestawu,
- wysoka odporność na zakłócenia.
Spółki PGZ zaproponowały, by pododdziały przeciwlotnicze składały się z:
- Wozu dowodzenia i kierowania walką umożliwiającego realizację procesu wymiany danych i dowodzenie zastosowanym uzbrojeniem;
- Mobilnego radaru wstępnego wykrywania, mającego być podstawowymi detektorem nadciągających zagrożeń;
- Przeciwlotniczego samobieżnego zestawu artyleryjsko – rakietowego zapewniającego:
- osłonę przeciwlotniczą wojsk pancernych metodą towarzyszenia,
- zdolność do zwalczania:
- pocisków artyleryjskich, moździerzowych i rakiet na torze lotu,
- pilotowanych środków napadu powietrznego,
- rakiet samosterujących,
- bezzałogowych statków powietrznych (BSP).
- Przeciwlotniczego samobieżnego zestawu laserowego oraz przeciwlotniczego samobieżnego zestawu z bronią elektromagnetyczną.
Liczba elementów wchodzących w skład jednego modułu bateryjnego będzie zależała od potrzeb użytkownika oraz realizowanego zadania. Taki dowolny dobór będzie możliwy dzięki otwartej architekturze systemu dowodzenia i kierowania, konstrukcji proponowanych zestawów efektorów, sensorów oraz zastosowanym systemom łączności i transmisji danych.
W ramach obecnie prowadzonych prac B+R opracowanych zostało wiele kluczowych podsystemów zestawu. Należą do nich m.in. nowe magazyny amunicji wraz z systemem zasilania armaty kal. 35 mm, system pomiaru prędkości wylotowej pocisku oraz programowania czasu, po którym nastąpi rozcalenie amunicji, nowe algorytmy estymacji i predykcji położenia manewrującego celu, nowe algorytmy wyliczania nastaw działowych uwzględniające odchyłki parametrów meteorologicznych zgodnie z normami NATO, bardziej efektywny, bezluzowy system napędowy wieży i armat, nowy system stabilizacji linii strzału armaty wykorzystujący układ nawigacji inercyjnej oraz zespoły żyroskopów, lekka głowica optoelektroniczna czy też nowe zautomatyzowane oprogramowanie systemów kierowania ogniem.
Koncepcja systemu SONA wpisuje się w trend obowiązujący w krajach NATO, gdzie przewiduje się powrót do „niskokosztowych” systemów artyleryjskich do osłony manewrowych wojsk. Polski przemysł zbrojeniowy posiada kompetencje i zdolności do opracowania i wyprodukowania poszczególnych komponentów systemu SONA. Zestawy przeznaczone do pozyskania w najkrótszym czasie dysponowałyby sensorami i efektorami wykorzystującymi istniejące rozwiązania lub ich modyfikacje. Zakładany jest też ciągły rozwój i modyfikacje proponowanego rozwiązania.